Ατομική Ψυχοθεραπεία

Με τον όρο «Ατομική Ψυχοθεραπεία» ή «Ψυχοθεραπεία» αναφερόμαστε σε μια διαδικασία διάγνωσης και ψυχολογικής θεραπείας για τα προβλήματα συναισθηματικής φύσεως, των δυσκολιών συμπεριφοράς και των σοβαρότερων ψυχικών διαταραχών, κατά τη διάρκεια της οποίας ένα ειδικά εκπαιδευμένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας δημιουργεί και εγκαθιδρύει μια επαγγελματική / θεραπευτική σχέση με έναν θεραπευόμενο / ασθενή και μέσω μιας συγκεκριμένης λεκτικής επικοινωνίας, προσπαθεί :

α) να ανακουφίσει / καταπραΰνει τη ψυχολογική δυσφορία, τον ψυχολογικό πόνο, το άγχος και τη συναισθηματική διαταραχή, β) να τροποποιήσει, να αφαιρέσει ή να επιβραδύνει τα ψυχικά συμπτώματα, γ) να βοηθήσει το άτομο να υιοθετήσει νέες λειτουργικές συμπεριφορές και θετικές σκέψεις για τον εαυτό του και δ) να ενθαρρύνει την θετική εξέλιξη και ανάπτυξη της προσωπικότητας του.

Η ψυχοθεραπεία που προσφέρει το Τμήμα Θεραπειών Ενηλίκων της Π.Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. είναι η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία και η βραχεία ψυχοδυναμική θεραπεία.

Σε ποιες περιπτώσεις πρέπει να αποφασίσω να αναζητήσω ψυχοθεραπευτική βοήθεια για την αντιμετώπιση των προβλημάτων μου;

Όλοι μας δοκιμάζουμε ποικίλα συναισθήματα -ευχάριστα και δυσάρεστα- στην καθημερινή ζωή. Αν αισθανθείς ότι τα δυσάρεστα συναισθήματα, όπως φόβος, άγχος, λύπη, αποθάρρυνση, θυμός, ενοχή, ντροπή, επιμένουν για αρκετό χρονικό διάστημα και εμποδίζουν τη λειτουργία σου στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή, τότε είναι απαραίτητο να αναζητήσεις ψυχοθεραπευτική υποστήριξη. Η οικογένεια, οι φίλοι, οι συγγενείς είναι σημαντικές πηγές βοήθειας, όμως δεν επαρκούν και πρέπει να συνδυαστούν με την επαγγελματική βοήθεια του ειδικού. Επίσης, είναι σημαντικό να μην υποτιμήσεις, και να μην αγνοήσεις τις ψυχικές αλλαγές που βιώνεις καθώς και να σκεφθείς πως η έγκαιρη διάγνωση των ψυχολογικών δυσκολιών είναι πολύ σημαντικό βήμα στην αποτελεσματική πορεία της ψυχοθεραπείας.

Τι είναι η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία;

Η Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Θεραπεία (ΓΣΘ) είναι μια επιστημονικά αναγνωρισμένη μορφή ψυχοθεραπείας «μέσω του λόγου» που βρίσκει αποδεδειγμένα εφαρμογή σε ένα πλήθος ψυχολογικών προβλημάτων, ψυχικών διαταραχών και στις περιπτώσεις όπου το άτομο δυσλειτουργεί στη καθημερινότητα του. Χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από την εστίαση στο παρόν και την επίλυση των προβλημάτων που απασχολούν τον θεραπευόμενο την περίοδο που ζητάει βοήθεια. Στόχος της θεραπείας είναι ο θεραπευόμενος, μέσα από την ενεργό συμμετοχή του και τη συνεργασία με τον θεραπευτή, να νοιώσει ανακούφιση από τη ψυχολογική δυσφορία (άγχος, θλίψη, θυμός), να αναγνωρίσει και να κατανοήσει τον τρόπο που ο ίδιος ερμηνεύει τα γεγονότα της ζωής του, αλλά και τη σχέση ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του.

Κατά τη διάρκεια των συνεδριών, αναγνωρίζεται η σημασία των πρώιμων εμπειριών και του κοινωνικού περιβάλλοντος στη διαμόρφωση της τωρινής συμπεριφοράς και με αυτό τον τρόπο ο θεραπευόμενος μπορεί να αποκτήσει καλύτερη σύνδεση του παρελθόντος και του παρόντος με τη συμπεριφορά του.

Είναι μια δομημένη, βραχύχρονη και σταθερά προσανατολισμένη στους στόχους θεραπεία καθώς βασικό και πρωταρχικό μέλημα είναι η άμεση ανακούφιση του πελάτη από τα συναισθήματα ψυχολογικής δυσφορίας. Ο θεραπευτής έχει υποστηρικτικό, ενεργητικό ρόλο στην θεραπευτική διαδικασία και κάποιες φορές καθοδηγητικό ώστε να διευκολύνει τον θεραπευόμενο που βρίσκεται σε σύγχυση ή σε δίλλημα να λάβει την ορθότερη απόφαση για τον εαυτό του.

Τι συμβαίνει στην έναρξη της θεραπείας;

Ο βασικός στόχος των πρώτων συνεδριών είναι η κατανόηση του προβλήματος. Επίσης, έχουν διαγνωστικό ρόλο και χαρακτήρα γνωριμίας και εδραίωσης της εμπιστοσύνης και ασφάλειας του θεραπευόμενου. Από κοινού με τον θεραπευτή θα αξιολογήσετε τις προβληματικές καταστάσεις, θα θέσετε αρχικούς στόχους αλλαγής και θα τους κατατάξετε αναφορικά με τον βαθμό δυσκολίας που φαντάζεται ότι έχουν για σένα. Θα συμφωνήσετε να ξεκινήσετε την θεραπεία με τους στόχους που φαίνονται πιο εύκολα πραγματοποιήσιμοι. Αυτοί οι στόχοι είναι πολύ πιθανόν κατά την διάρκεια της θεραπείας να τροποποιηθούν αναλόγως των αναγκών του πελάτη.

Τι θα ανακαλύψω για τον εαυτό μου στη διάρκεια της θεραπείας ;

Η ενεργώς συμμετοχή σου, το κίνητρο για αλλαγή και η ανάληψη της ευθύνης για τη βελτίωση του εαυτού σου θεωρούνται απαραίτητες προϋποθέσεις για να μπορέσεις να ανακουφιστείς από τα δυσάρεστα συναισθήματα, που επηρεάζουν τη σκέψη, τη συμπεριφορά σου και τη κοινωνική σου ζωή. Φαντάσου τη ψυχοθεραπευτική διαδικασία σαν ένα «πάζλ» του Εαυτού σου όπου ο θεραπευτής θα σε καθοδηγήσει να συνθέσεις το πάζλ της προσωπικότητας σου, να πάρει μορφή και σχήμα. Η διαδικασία αυτή κάποιες φορές μπορεί να μην είναι εύκολη ή ευχάριστη καθώς θα κληθείς να ανακαλύψεις τις σκέψεις σου και τα πραγματικά γεγονότα, που σε οδήγησαν σε συγκεκριμένες επιλογές ζωής. Όμως στη πορεία της ψυχοθεραπείας θα μάθεις να σχεδιάζεις το μέλλον χωρίς να φοβάσαι, αλλά έχοντας εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και γνωρίζοντας πλέον τις συνέπειες των επιλογών και των συμπεριφορών σου.

Είναι αποτελεσματική η Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία;

Οι περισσότεροι θεραπευόμενοι που ξεκινούν Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία παρατηρούν μείωση των συμπτωμάτων τους μέσα στις πρώτες τρεις ως τέσσερις εβδομάδες της θεραπείας. Η μείωση των συμπτωμάτων ελέγχεται και με τη βοήθεια ψυχομετρικών κλιμάκων.

Μπορεί να χρειασθεί να λάβω φαρμακευτική αγωγή ;

Η απάντηση δεν είναι εύκολη. Υπάρχουν διαταραχές που η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη, πιθανώς διαρκής (σχιζοφρένεια κτλ). Η γνωσιακή – συμπεριφοριστική θεραπεία συνοδεύεται από φαρμακοθεραπεία μέχρι του σημείου της ύφεσης ή ανακούφισης από τα δυσάρεστα συμπτώματα, μόνον σε ορισμένες σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές και όπου κρίνεται απαραίτητο (έντονο άγχος, βαριά κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστικές διαταραχές, μανιοκατάθλιψη).

Ο ρόλος των φαρμάκων είναι μερικές φορές σημαντικός, ώστε η ψυχοθεραπεία να μπορεί να εφαρμοσθεί επιτυχώς και με καλύτερα αποτελέσματα. Ένας σοβαρός λόγος που πολλοί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν ψυχολογικά προβλήματα αποφεύγουν τα φάρμακα είναι ο προκαλούμενος εθισμός, βεβαιωμένος για κάποια φάρμακα (όπως για κάποια που δίνονται για την αντιμετώπιση του άγχους), και ύποπτος για μερικά άλλα (πρόσφατα αναθερμάνθηκε η συζήτηση για κάποια από τα πολύ γνωστά αντικαταθλιπτικά).

Η Ψυχανάλυση είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας, που θεμελίωσε ο Sigmund Freud. Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία τονίζει τη σημασία των παιδικών εμπειριών στο σχηματισμό της προσωπικότητας. Οι βασικές αρχές της ψυχαναλυτικής θεωρίας και θεραπείας είναι η μελέτη και ανάλυση των ασυνείδητων δυνάμεων που επηρεάζουν τις σκέψεις και τη συμπεριφορά μας. Πρόκειται για επιθυμίες και κίνητρα που συχνά βρίσκονται σε σύγκρουση, γεγονός που προκαλεί άγχος και πόνο, ενώ το άτομο προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις συγκρούσεις αυτές με τους αμυντικούς μηχανισμούς που επιστρατεύει. Όταν οι συγκρούσεις γίνουν πολύ ισχυρές, η άμυνα καταρρέει και κυριαρχεί το άγχος, το οποίο εκφράζεται με τα συμπτώματα. Τότε το άτομο αναζητά βοήθεια στην ψυχοθεραπεία.

 

Στόχος της βραχείας ψυχοδυναμικής θεραπείας (ΒΨΨ) είναι η σταδιακή εξοικείωση του ασθενή με τις διάφορες άμυνες του που ενεργοποιούνται στην καθημερινή του ζωή καθώς και η αποδοχή των συναισθημάτων που βιώνει ο ίδιος ο ασθενής.
Οι διάφορες ασυνείδητες ορμές, επιθυμίες και τραύματα του παρελθόντος μεταφέρονται «α – χρονικά» στο τώρα και αντιμετωπίζονται σε ένα πλαίσιο ασφάλειας με τον ψυχοθεραπευτή.

Η Βραχεία Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεία δίνει μεγαλύτερη έμφαση στα εξής :

• Στο τωρινό κοινωνικό περίγυρο του ατόμου και λιγότερο στο παρελθόν του
• Στη συνεχή επίδραση των εμπειριών σε όλη τη διάρκεια της ζωής (εξελικτική προσέγγιση) και όχι μόνο στο ρόλο των πρώιμων εμπειριών της παιδικής ηλικίας.
• Στον καθοριστικό ρόλο των κινήτρων και διαπροσωπικών σχέσεων και λιγότερο σε βιολογικά προκαθορισμένα ένστικτα.
• Στη καθοριστική λειτουργία του εγώ και της αυτοεικόνας και λιγότερο στις συγκρούσεις συνειδητού και ασυνείδητου.

Το άτομο , φυσικά , μπορεί να λύσει μέσα από ευεργετικές εμπειρίες της ζωής του τις συγκρούσεις καθώς μεγαλώνει. Μπορεί , όμως , και να μείνει καθηλωμένο σ’ αυτές και να χρειασθεί ψυχοδυναμική ψυχοθεραπευτική παρέμβαση , που θα έχει σαν σκοπό να το βοηθήσει να λύσει τις ασυνείδητες αυτές συγκρούσεις που κυβερνούν δυσπροσαρμοστικά το παρών της ζωή του .