Παιγνιοθεραπεία

Τι είναι η Παιγνιοθεραπεία ;

Σύμφωνα με την Ένωση Βρετανών Παιγνιοθεραπευτών, ο ορισμός της Παιγνιοθεραπείας έχει ως εξής: «είναι η δυναμική μεταξύ του παιδιού και του παιγνιοθεραπευτή κατά την οποία το παιδί ερευνά με το δικό του ρυθμό και τις δικές του ανάγκες, ζητήματα περασμένα ή τρέχοντα, συνειδητά ή μη, που επηρεάζουν τη ζωή του παιδιού στο παρόν.» Η θεραπευτική σχέση (παιγνιοθεραπευτή – παιδιού) επιτρέπει στο παιδί να βασιστεί στους εσωτερικούς του πόρους οι οποίοι θα επιφέρουν την ωρίμανση και την αλλαγή. Η παιγνιοθεραπεία είναι «παιδοκεντρική» ως προς το ότι το παιχνίδι είναι το πρωτεύον μέσο και ο λόγος το δευτερεύον (Association of Play Therapists Newsletter, 1985). Μέσω του παιχνιδιού, το παιδί ωριμάζει και γίνεται υπεύθυνο. Επίσης, το παιχνίδι αποτελεί συμβολικό μέσο, με το οποίο οι ενήλικες μεταδίδουν στο παιδί βασικές αλήθειες που αφορούν τόσο αυτό όσο και τις εμπειρίες του. Θεωρείται ότι το παιχνίδι είναι μια συγκεκριμένη και ιδιαίτερη γλώσσα του παιδιού, συνιστώντας τη μόνη ίσως γλώσσα που κατέχει από πολύ μικρή ηλικία που το βοηθά να λέει τι πραγματικά εννοεί και αισθάνεται. Ο παιγνιοθεραπευτής είναι ειδικά εκπαιδευμένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας.

Πως γίνεται η Παιγνιοθεραπεία ;

Ο παιγνιοθεραπευτής παροτρύνει το παιδί να εξερευνήσει σκέψεις και συναισθήματα μέσα από παιγνιώδη και ψυχοπαιδαγωγικό υλικό. Η δραστηριότητα της παιγνιοθεραπείας περιλαμβάνει μαριονέτες, κούκλες, λούτρινα ζωάκια, πυλό, ζωγραφική, δοχείο με άμμο και (όταν πρόκειται για παιδιά με προβλήματα υγείας) ψεύτικα ιατρικά εργαλεία. Όλα αυτά παραπέμπουν σε πρόσωπα και αντικείμενα της καθημερινότητας του παιδιού και συμβαδίζουν πάντα με την αναπτυξιακή ηλικία του παιδιού. Σε κάθε συνεδρία το παιδί είναι ελεύθερο να επιλέξει τις μαριονέτες και τους ρόλους που θα υποδυθούν το ίδιο και ο θεραπευτής. Μέσω της θεραπευτικής σχέσης το παιδί αποκτά την αίσθηση της αυτο-εκτίμησης. Ο παιγνιοθεραπευτής φροντίζει να δημιουργήσει ατμόσφαιρα ζεστασιάς, κατανόησης, εμπιστοσύνης και πίστης ως προς τις ικανότητες του παιδιού, αποβλέποντας στο να κάνει το παιδί να νιώσει σημαντικό και να μάθει να τιμά τις προσωπικές του εμπειρίες επειδή ακριβώς ανήκουν σε αυτό. Όπως κάθε παιδί είναι μοναδικό, έτσι σημαντικά αποδεικνύεται και η δυνατότητα να συναναστρέφεται με έναν ενήλικα σε μια σχέση όπου δεν υπάρχουν συστάσεις, παρεμβολές, αποτροπές. Ο παιγνιοθεραπευτής αποδέχεται το παιδί όπως είναι και του το δείχνει. Έχει πίστη στην ικανότητα του παιδιού να αντιμετωπίζει την ζωή μοναδικά έτσι όπως αυτό ξέρει.

Η Παιγνιοθεραπεία, αν και δεν είναι ευρέως διαδεδομένη ακόμα στην Ελλάδα, αποτελεί μια μέθοδο προσέγγισης του παιδιού – εφήβου πολλά υποσχόμενη και εξίσου αποτελεσματική. Ας μην ξεχνάμε, ότι είναι άμεσα συνδεδεμένη και βασισμένη στην «φυσική» γλώσσα των παιδιών, αυτή του παιχνιδιού. Όπως επεσήμανε άλλωστε και η Claire Winnicott (1984): «Αν μπορούσαμε να μάθουμε να ανταποκρινόμαστε αποτελεσματικά στα παιδιά στα κρίσιμα συμβάντα της ζωής τους που τα φέρνουν σε εμάς, θα σώζαμε πολλά από αυτά από το να γίνουν, για τον ένα ή τον άλλο λόγο, πελάτες μας για την υπόλοιπη ζωή τους».

Σε ποιους απευθύνεται η Παιγνιοθεραπεία ; Είναι Αποτελεσματική μέθοδος ;

Η Παιγνιο-Θεραπεία είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος θεραπευτικής παρέμβασης για παιδιά που παρουσιάζουν μία ποικιλία δυσκολιών, συμπεριλαμβανομένου:

• Παιδιών με συναισθηματικές δυσκολίες και προβλήματα συμπεριφοράς (επιθετικότητα, μελαγχολία, απόσυρση, δυσκολίες στον ύπνο, στη σχολική φοίτηση κ.α.)
• Παιδιών που έχουν βιώσει απώλεια λόγω πένθους, αρρώστιας, διαζυγίου, υιοθεσίας, μετανάστευσης
• Παιδιών που έχουν βιώσει τραυματικές εμπειρίες
• Παιδιών που έχουν βιώσει οικογενειακή βία, κακοποίηση ή παραμέληση

Η Παιγνιο-Θεραπεία μπορεί να προσφέρει «το πλαίσιο» μέσα στο οποίο τα συναισθήματα που γεννούν οι δύσκολες εμπειρίες μπορούν να εκφραστούν και να γίνουν αποδεκτά χωρίς τον φόβο της απόρριψης ή της επίκρισης. Η Παιγνιο-Θεραπεία προωθεί την ψυχική ανθεκτικότητα (resilience) του κάθε παιδιού και το ενδυναμώνει να ανακαλύψει έναν πιο αισιόδοξο τρόπο βλέψης του κόσμου.

Από ποια ηλικία και μετά μπορεί το παιδί μου να κάνει Παιγνιοθεραπεία ; Κάθε πότε ;

Παιδιά διαφορετικών εθνικοτήτων, γένους και ικανοτήτων μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη θεραπευτική προσέγγιση, η οποία είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες, αλλά πιο συχνά εφαρμόζεται σε παιδιά ηλικίας από 3 μέχρι 12 ετών, καθώς και σε εφήβους. Η Παιγνιοθεραπεία εφαρμόζεται κυρίως σε ατομική συνεδρία με συχνότητα 1 φορά τη βδομάδα, για 50-60΄ έκαστη. Η χρονική διάρκεια και η ολοκλήρωση της παιγνιοθεραπείας αν και ποικίλει ανάλογα με τις δυσκολίες του παιδιού, και άλλους παράγοντες (την προσωπικότητα του, την υποστήριξη της οικογένειας, το αναπτυξιακό στάδιο όπου βρίσκεται το παιδί, το σχολικό πλαίσιο), ωστόσο σίγουρα προϋποθέτει τουλάχιστον 6 μήνες θεραπευτικό πρόγραμμα.